Październikowa zmiana przepisów Kodeksu karnego skarbowego, która dotyczyła dopuszczalnej formy składania czynnego żalu, wywołała istotne wątpliwości interpretacyjne. Użycie przez ustawodawcę nieprecyzyjnych i niekonsekwentnych sformułowań, nie ułatwia podatnikom właściwego rozumienia przepisów.

Od 5 października 2021 r. zmianie uległ art. 16 § 4 Kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu, czynny żal ma być wnoszony na piśmie albo ustnie do protokołu. Przed zmianą ustawa przewidywała wnoszenie czynnego żalu na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej albo ustnie do protokołu. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej należało opatrzeć kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wnieść za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Przepis precyzyjnie określał więc sposób wniesienia czynnego żalu drogą elektroniczną, nie pozostawiając w tym zakresie wątpliwości.

Wątpliwości interpretacyjne

Zmiana przepisów, wprowadzona ustawą o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 2320, ze zm.), wywołała niepewność, co do skuteczności wnoszenia czynnego żalu w formie elektronicznej. Należy zwrócić uwagę na niekonsekwencję redakcyjną ustawodawcy przy okazji nowelizacji szeregu aktów prawnych. W odniesieniu do formy czynności często posługuje się on sformułowaniem „na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej”. W takiej sytuacji ograniczenie się do sformułowania „na piśmie”, jak w omawianym przepisie Kodeksu karnego skarbowego, może budzić uzasadnione wątpliwości, co do skuteczności złożenia czynnego żalu w formie elektronicznej.

Stanowisko Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów uspokaja, że po 5 października złożenie czynnego żalu drogą elektroniczną jest w dalszym ciągu skuteczne. Resort powołuje się na uzasadnienie do projektu  ustawy o doręczeniach elektronicznych. Zmiana stosowanej terminologii, tj. wyrazu „pisemnie” na wyrażenie „na piśmie” ma charakter dostosowawczy. Jej celem jest zaś zrównoważenie postaci papierowej z postacią elektroniczną.

Warto jednak przy tej okazji cofnąć się nieco w czasie. Przepisy Kodeksu karnego skarbowego obowiązujące do 31 marca 2020 roku i ówczesne stanowisko Ministerstwa Finansów mogą bowiem pogłębić wątpliwości interpretacyjne.  Przypomnijmy, że przepisy k.k.s. przewidywały możliwość złożenia czynnego żalu na piśmie albo przekazania go ustnie do protokołu. Wtedy Ministerstwo Finansów stało  na stanowisku, że tak sformułowany przepis nie umożliwia złożenia czynnego żalu drogą elektroniczną.

W świetle najnowszego stanowiska Ministerstwa Finansów, pomimo wątpliwości wynikających z literalnego brzmienia przepisu, należy zakładać, że „elektroniczny czynny żal” będzie w dalszym ciągu honorowany przez organy podatkowe. Trzeba jednak pamiętać, że tego typu stanowiska nie mają mocy wiążącej, a nieskuteczny czynny żal, jako tzw. samodonos, może skutkować zastosowaniem kary określonej w k. k. s. 

radca prawny Anna Jabłońska

Zapraszamy do subskrypcji Newslettera !