Przepisy wdrażające dyrektywę Omnibus, dyrektywę towarową i dyrektywę cyfrową obowiązują już od kilku dni. Przedsiębiorcy różnie podeszli do realizacji nowych obowiązków. Tam, gdzie zmiany polegały na wprowadzeniu odpowiednich postanowień do regulaminów sklepów, poszło lepiej. Tam, gdzie wdrożenie zmiany wymagało zmian pewnych mechanizmów działania sklepów, wciąż widać niedociągnięcia.

Nieprawidłowości skrupulatnie wyłapują konsumenci. Świadczą o tym wpisy w mediach społecznościowych, czy w komentarzach pod internetowymi publikacjami dotyczącymi zmian.

Podstawowe kwestie, o których należy pamiętać dotyczą:

• informacji o cenach,
• publikowania opinii o produktach oferowanych w sklepach internetowych,
• zmiany zasad odpowiedzialności sprzedawcy wobec konsumentów i przedsiębiorców traktowanych na równi z konsumentami za wady towarów, 
• zakaz wyłączania odpowiedzialności sprzedawcy za wady towarów wobec przedsiębiorców traktowanych na równi z konsumentami

Informowanie o cenach

Nowe obowiązki dotyczą sytuacji, w której przedsiębiorca ogłasza o obniżce ceny towaru lub usługi.

Informowanie o obniżonej cenie nie może wprowadzać klientów w błąd. Przedsiębiorca nie powinien więc tworzyć wrażenia, że oferuje towar lub usługę w cenie promocyjnej, jeżeli rzeczywiście tak nie jest. Nie powinien więc sugerować istnienia rabatu, którego faktycznie nie ma. Należy przyjąć, że jeżeli przedsiębiorca wyraźnie nie zakomunikuje inaczej, to cena wyjściowa (ta, od której jest udzielany rabat), powinna być najniższą ceną obowiązującą u tego przedsiębiorcy w okresie 30 dni przed wprowadzeniem rabatu. Jeżeli przedsiębiorca zamierza jako cenę wyjściową podawać jakąś inną cenę (na przykład cenę sugerowaną przez producenta), powinien to wyraźnie objaśnić. W przypadku jednak, kiedy cena sugerowana przez producenta nie była nigdy ceną stosowaną przez tego przedsiębiorcę, nie należy stosować komunikacji sugerującej, że klient coś oszczędza. Nie jest to bowiem żadna obniżka ceny. To informowanie o własnej cenie (zwykłej, niepromocyjnej) poprzez zastosowanie porównania do ceny sugerowanej przez producenta.

Zgodnie z nowymi przepisami w każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Jeżeli towar lub usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki.

Obowiązek informowania o cenach w taki sposób dotyczy wszystkich kanałów sprzedaży – a więc nie tylko sprzedaży internetowej, ale również stacjonarnej.

Kary

Niewykonanie obowiązku poinformowania o najniższej cenie towaru lub usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed obniżką, jest zagrożone karą pieniężną do 20 000 zł. W przypadku trzykrotnego niezastosowania się do ww. obowiązku w okresie 12 miesięcy od dnia stwierdzenia pierwszego naruszenia, zagrożenie karą wzrasta do 40 000 zł.

Niezależnie od powyższych kar wprowadzające w błąd informowanie o cenach może zostać również uznane za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Stosowanie takich praktyk jest zagrożone karą do 10% rocznego obrotu.

Publikowanie opinii o produktach oferowanych w sklepach internetowych

Przedsiębiorca, który udostępnia w swoim sklepie internetowym możliwość zamieszczenia opinii o produktach i zapoznawania się z tymi opiniami swoim klientom, powinien w sposób jasny informować, czy ustanowił procedury mające zapewnić tym opiniom wiarygodność, a jeśli tak – jakie. Takie obowiązki ciążą również na przedsiębiorcy, który publikuje opinie pozyskane z zewnętrznych źródeł.

Istotne jest to, że powyższe wymogi dotyczą również publikowania opinii o samym przedsiębiorcy lub członkach jego personelu. 

Na podstawie tych informacji konsument powinien być w stanie ocenić, czy opinie o produktach, z którymi się zapoznaje, są wiarygodne. Powinien mieć możliwość dokonania oceny czy odzwierciedlają one rzeczywiste zdanie konsumentów, którzy używali produktu, mieli okazję nabywać towary od danego przedsiębiorcy czy też korzystali z usług konkretnego specjalisty.

Zmiana zasad odpowiedzialności sprzedawcy wobec konsumentów i przedsiębiorców traktowanych na równi z konsumentami za wady towarów

Od 1 stycznia 2023 r. sprzedawcy ponoszą wobec konsumentów oraz traktowanych na równi z nimi niektórych przedsiębiorców (jednoosobowe działalności gospodarcze, dla których zawierane umowy nie mają charakteru zawodowego) odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową. Regulacje w tym zakresie zamieszczono w ustawie o prawach konsumenta. W tych przypadkach nie stosuje się przepisów Kodeksu cywilnego o rękojmi.

Wszyscy sprzedawcy powinni zapoznać się z nowymi zasadami odpowiedzialności. Ich znajomość jest niezbędna do prawidłowego procedowania w przypadku reklamacji. W związku ze zmianami w tym zakresie należy również zmienić odpowiednio regulaminy sklepów internetowych.

Zakaz wyłączania odpowiedzialności sprzedawcy za wady towarów wobec przedsiębiorców traktowanych na równi z konsumentami

Każdy przedsiębiorca, który dotychczas wyłączał rękojmię swoim klientom będącym przedsiębiorcami, powinien zweryfikować zgodność tej praktyki z nowymi przepisami. Aktualnie bowiem sprzedawcy odpowiadają wobec jednoosobowych działalności gospodarczych, dla których zawierane umowy nie mają charakteru zawodowego, na podstawie przepisów o niezgodności towaru z umową. Nie ma możliwości wyłączenia stosowania tych przepisów.

W razie wątpliwości co do tego, jak wykonać nowe obowiązki, zapraszamy do kontaktu.

radca prawny Anna Oponowicz

Więcej o dyrektywie Omnibus: Dyrektywa Omnibus – lepsza ochrona konsumentów, nowe obowiązki przedsiębiorców – Bieluk i Partnerzy