Tarcza Antykryzysowa 2.0 z 16 kwietnia 2020 r. znowelizowała przepisy specustawy w zakresie zawieszenia terminów procesowych w postępowaniu administracyjnym oraz sądowoadministracyjnym. Wprowadzone zmiany mają w szczególności na celu umożliwienie podejmowania szeregu czynności postępowania administracyjnego w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii. Jednakże w dalszym ciągu uzyskanie wielu decyzji administracyjnych może być problematyczne, bądź niemożliwe. Jak więc wygląda kwestia zawieszenia przepisów prawa administracyjnego na gruncie znowelizowanej specustawy?

Zawieszenie terminów materialnych  prawa administracyjnego

Wstrzymanie i zawieszenie terminów materialnych dotyczy praw i obowiązków wynikających z prawa administracyjnego, które to głównię kształtują relacje jednostka – władza publiczna. Uchybienie terminu materialnego powoduje wygaśnięcie praw lub obowiązków o charakterze materialnym.

Dobrym przykładem jest zawieszenie terminu na wniesienie opłaty za korzystanie
z zezwolenia na sprzedaż alkoholu, którego uchybienie powoduje  wygaśnięcie zezwolenia czy termin zakreślony do stawienia się przez osobę bezrobotną w urzędzie pracy, którego upływ powoduje pozbawienie statusu osoby bezrobotnej.

Aktualnie, nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, bieg następujących terminów materialnych prawa administracyjnego:

• od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
• do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
• przedawnienia,
• których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
• zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
• do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju.

         Wyjątki:

Przewidziane ustawą zawieszenie nie dotyczy terminów w rozpoznawanych przez sądy administracyjne sprawach, określonych przez specustawę, jako pilne. Te sprawy to:

• sprawyw przypadku których ustawa określa termin ich rozpatrzenia przez sąd oraz
• dotyczące wniosków o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności.

Należy zaznaczyć, że czynności dokonane w celu wykonania uprawnienia lub obowiązku w okresie wstrzymania rozpoczęcia albo zawieszenia biegu terminów są skuteczne.

Uprawienia przysługujące organowi lub sądowi pomimo zawieszenia terminów materialnych

Pomimo zawieszenia terminów, właściwy organ lub sąd może wezwać obowiązanego do dokonania czynności wynikających z przepisów prawa, w oznaczonym terminie i w zakresie. Warunkiem takiego działania jest przesłanka, że  niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. W takim przypadku obowiązany powinien wykonać obowiązek w oznaczonym terminie.

Zawieszenie terminów procesowych w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym

Specustawa stanowi, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii bieg terminów procesowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu.

Dobrym przykładem takich terminów w postępowaniu administracyjnym jest obowiązujący stronę postępowania 14-dniowy termin na wniesienie odwołania, 7-dniowy termin na wniesienie zażalenia, czy obowiązujące organy administracji publicznej 65-dniowy termin na wydanie pozwolenia na budowę. W przypadku postępowania sądowadministracyjnego przykładem może być 30-dniowy termin na wniesienie skargi do sądu administracyjnego.

Wstrzymanie biegu oraz zawieszenie dotyczy w zasadzie wszystkich terminów procesowych w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym. Przewidziane są jednak wyjątki do których należą terminy wymienione enumeratywnie w specustawie, a mające swoje źródło m.in. w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o rewitalizacji, o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, czy ustawie o prawie telekomunikacyjnym.

Dodatkowo należy pamiętać, że w postępowaniu administracyjnym w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu bieg terminu:

1) na milczące załatwienie sprawy

2) w innej sprawie, w której brak wyrażenia przez organ sprzeciwu, wydania decyzji, postanowienia albo innego rozstrzygnięcia uprawnia stronę lub uczestnika postępowania do podjęcia działania, dokonania czynności albo wpływa na zakres praw i obowiązków strony lub uczestnika postępowania,

3) na wyrażenie przez organ stanowiska albo wydanie interpretacji indywidualnej, z wyjątkiem interpretacji indywidualnej, o której mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

Należy pamiętać, że czynności dokonane w okresie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu w postępowaniach administracyjnych i sądowadministracyjnych, a także przeprowadzonych kontrolach są skuteczne.

Pozostałe rozwiązania, w tym uprawienia przysługujące organowi lub sądowi pomimo zawieszenia terminów procesowych w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym

• Nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń sądowych, wyjątek stanowią tzw. „sprawy pilne” w postępowaniu sądowoadministracyjnym;
• Organ, sąd lub podmiot, prowadzący odpowiednio postępowanie lub kontrolę wyposażone zostały w możliwość wyznaczenia stronie terminu do dokonania czynności lub zarządzenia biegu terminu określonego ustawą, z możliwością określenia go na czas dłuższy, niż przewidziany ustawą, jeżeli wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego. Strona, uczestnik postępowania, kontrolowany i ich kontrahent oraz organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, są obowiązani do dokonania czynności w wyznaczonym terminie, a w przypadku zarządzenia biegu terminu następują skutki, które ustawa wiąże z upływem terminu.
• W okresie stanu epidemicznego lub stanu epidemii, organ lub podmiot, może wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, a także zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną lub decyzję w sprawach prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne i przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.
• Pozbawiono strony możliwości dochodzenia swoich praw z tytułu bezczynności lub przewlekłości oraz prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, z uwagi na zawieszenie terminów w okresie stanu zagrożenie epidemiologiczne lub stanu epidemii. Dodatkowo, organom lub podmiotom prowadzącym odpowiednio postępowanie lub kontrolę nie można wymierzyć kar, grzywien ani zasądzić od nich sum pieniężnych na rzecz skarżących za niewydanie rozstrzygnięć w terminach określonych przepisami prawa;
• W postępowaniu administracyjnym, obok zawieszenia biegu terminów procesowych, wprowadzono także:

– ułatwienia w procesie budowlanym obiektów budowalnych związanych z przeciwdziałaniem COVID-19,

– uprawnienie dla Rady Ministrów, polegające na możliwości wstrzymania administracyjnych postępowań egzekucyjnych należności pieniężnych, przy czym w okresie wstrzymania mogą być dokonywane wypłaty z zajętego rachunku bankowego lub rachunku prowadzonego przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową.