Przedsiębiorco, czy wiesz gdzie Twój kontrahent zapłacił kartą firmową? Jeżeli w raju podatkowym, możesz mieć dodatkowe obowiązki z zakresu cen transferowych.

Obowiązujące od 1 stycznia 2021 r. przepisy o cenach transferowych wprowadzają wymóg sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych i raportowania w ramach TPR transakcji z podmiotami – również niepowiązanymi – z rajów podatkowych, np. Andory, Hongkongu, Bahrajnu, Seszeli czy Monako.

Jakich transakcji dotyczą te obowiązki?

Opisywane obowiązki dotyczą dwóch rodzajów transakcji:

• realizowanych z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, których wartość w roku podatkowym przekracza 100.000,00 zł;
• realizowanych z podmiotami (krajowymi lub zagranicznymi), jeżeli rzeczywisty właściciel ma miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, których wartość w roku podatkowym przekracza 500.000,00 zł.

W czym tkwi problem?

Problemy wynikają z zawartego w przepisach domniemania. Ustawodawca przyjmuje bowiem, że rzeczywisty właściciel jest podmiotem z raju podatkowego, jeżeli druga strona transakcji dokonuje w roku podatkowym rozliczeń z podmiotem mającym siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową. Co istotne, przepisy nie określają jakiegokolwiek progu, po którego przekroczeniu obowiązuje opisywane domniemanie.

Co to oznacza?

Formalnie oznacza to, że w przypadku każdego kontrahenta, z którym wartość transakcji jednorodnej w roku podatkowym przekroczyła 500.000,00 zł, przedsiębiorca powinien zbadać, czy taki kontrahent dokonywał rozliczeń z podmiotem z raju podatkowego. Dotyczy to też sytuacji, kiedy wartość transakcji jednorodnych, realizowanych z różnymi kontrahentami, przekracza omawiany próg. Przykładowo,  podatnik świadczy usługi najmu, stanowiące transakcję jednorodną, na rzecz kilku kontrahentów. Łączna wartość tych transakcji przekracza opisywany próg. Zatem podatnik powinien zweryfikować każdego kontrahenta pod kątem rozliczeń w rajach podatkowych.

Kluczowe jest, że dla przyjęcia domniemania nie jest istotna wartość transakcji kontrahenta z podmiotem z raju. Wystarczy, że kontrahent kupi na przykład sprzęt elektroniczny z Hongkongu albo odbędzie podróż służbową do Monako, gdzie zapłaci za nocleg lub obiad. Nawet w takich sytuacjach konieczne może się okazać sporządzenie lokalnej dokumentacji podatkowej.

Należyta staranność

Przy ustalaniu czy kontrahent dokonuje rozliczeń z podmiotem z raju podatkowego, podatnik jest zobowiązany do dochowania należytej staranności. Jak wynika z projektu objaśnień podatkowych, opublikowanego przez Ministerstwo Finansów: „dla dochowania należytej staranności przy dokonywaniu transakcji z podmiotami niepowiązanymi, niezależnie od miejsca ich rezydencji, wystarczające jest pozyskanie przez podatnika oświadczenia wiedzy od drugiej strony transakcji, z którego wynika, że ta druga strona transakcji nie dokonuje żadnych rozliczeń, w roku podatkowym podatnika, z podmiotem rajowym”. Oświadczenie powinno dotyczyć rozliczeń realizowanych w całym roku podatkowym (a nie do momentu zrealizowania transakcji). Należy więc uzyskać je już po zakończeniu roku podatkowego. Jak wynika z projektu objaśnień, oświadczenie nie zawsze jednak  spełni swoją funkcję.  Dotyczy to sytuacji, gdy podatnik wie (lub powinien był wiedzieć), że jego kontrahent realizuje rozliczenia z podmiotem z raju.

Niestety, faktycznie podatnik nie ma żadnych możliwości, żeby zmusić kontrahentów do składania takich oświadczeń. Musi opierać się tutaj na ich dobrej woli i chęci współpracy. Kluczowe jest więc, aby podatnik dochował należytej staranności. Jeżeli ustali, że jego kontrahent nie dokonuje rozliczeń z podmiotem rajowym, nie będzie miał obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych.

Jak można obalić ustawowe domniemanie, w przypadku kiedy kontrahent oświadczy, że dokonywał transakcji z podmiotem rajowym?

Podatnik musi wykazać, że rzeczywisty właściciel kontrahenta nie jest podmiotem z raju podatkowego. Niestety podatnik, może nie mieć do tego odpowiednich zasobów czy narzędzi. Jeżeli nie uda mu się ustalić rzeczywistego właściciela, to w takim wypadku konieczne będzie sporządzenie lokalnej dokumentacji podatkowej.

radca prawny Anna Jabłońska

Doradztwo podatkowe – Bieluk i Partnerzy