Wspólnym celem wszystkich rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych  jest uniknięcie upadłości dłużnika, poprzez zawarcie układu z wierzycielami, a jednocześnie zaspokojenie wierzycieli w stopniu wyższym, niż w przypadku, gdyby miało dojść do upadłości dłużnika. Wybór rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego nie jest łatwy i należy do dłużnika. W toku postępowania, sąd nie może zmienić wniosku dłużnika w tym zakresie, nawet gdyby inny rodzaj postępowania był dla dłużnika właściwszy. Poniżej przybliżamy najistotniejsze cechy charakterystyczne poszczególnych postępowań, co może ułatwić dłużnikom dokonanie właściwego wyboru.

 Prawo restrukturyzacyjne przewiduje 4 rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

• postępowanie o zatwierdzenie układu,
• przyspieszone postępowanie układowe,
• postępowanie układowe,
• postępowanie sanacyjne.

Podstawową przesłanką warunkującą możliwość wszczęcia każdego z nich jest niewypłacalność lub stan zagrożenia niewypłacalnością dłużnika. O ogólnych zasadach postępowania restrukturyzacyjnego pisaliśmy tu. Pozostałe przesłanki różnią się od siebie w zależności od rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego,  o czym poniżej.

Postępowanie o zatwierdzenie układu

Przesłanki  (poza niewypłacalnością lub stanem niewypłacalności dłużnika):

• suma wierzytelności spornych wobec dłużnika uprawniających do głosowania nad układem nie może przekraczać 15% ogólnej sumy takich wierzytelności.

 Charakterystyka

To najprostszy i najmniej sformalizowany rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego. W przeważającej części odbywa się bez udziału sądu. Dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania z doradcą restrukturyzacyjnym, który pełnił będzie funkcję nadzorcy układu.

Dłużnik samodzielnie zbiera od wierzycieli głosy za przyjęciem układu. Po jego przyjęciu przez wierzycieli, do sądu składany jest wniosek o zatwierdzenie układu.

Ten rodzaj postępowania wiąże się ze stosunkowo niskimi kosztami oraz szybką możliwością zawarcia układu. Po­sta­no­wie­nie w przedmio­cie zatwier­dze­nia ukła­du po­win­no być wy­da­ne przez sąd w ter­mi­nie dwóch ty­go­dni od dnia zło­że­nia wniosku.

Przyspieszone postępowanie układowe

Przesłanki (poza niewypłacalnością lub stanem niewypłacalności dłużnika):

• suma wierzytelności spornych wobec dłużnika uprawniających do głosowania nad układem nie może przekraczać 15% ogólnej sumy takich wierzytelności,
• sąd odmówi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli.

 Charakterystyka

Postępowanie inicjowane jest poprzez złożenie do sądu wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego. Sąd rozpoznaje wniosek wyłącznie w oparciu o dostarczone dokumenty (na posiedzeniu niejawnym).

Postępowanie to umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Zastrzeżenia, co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności, może złożyć wyłącznie dłużnik (uprawnienie to nie przysługuje wierzycielom).

Inaczej niż w postępowaniu w przedmiocie zawarcia układu, dłużnik nie zbiera samodzielnie głosów od wierzycieli, bowiem głosowanie za przyjęciem układu odbywa się na zgromadzeniu wierzycieli, zwołanym przez sędziego-komisarza.

Postępowanie powinno zakończyć się w ciągu 2-3 miesięcy od dnia jego otwarcia.

Postępowanie układowe

Przesłanki (poza niewypłacalnością lub stanem niewypłacalności dłużnika):

• suma wierzytelności spornych wobec dłużnika uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% ogólnej sumy takich wierzytelności,
• sąd odmówi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli,
• sąd odmówi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, gdy nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu.

Charakterystyka

Postępowanie, analogicznie do przyspieszonego postępowania układowego, inicjowane jest poprzez złożenie do sądu wniosku. Sąd celem jego rozpoznania może wyznaczyć rozprawę (w przyspieszonym postępowaniu układowym rozprawy nie przeprowadza się).

Wyższy udział wierzytelności spornych (przekraczających 15%) wiąże się z bardziej sformalizowaną procedurą ustalania składników masy układowej, co następuje przez sporządzenie spisu inwentarza.

Głosowanie nad układem, tak jak w przyspieszonym postępowaniu układowym, przeprowadza się po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności. Wierzycielom przysługuje jednak uprawnienie do złożenia sprzeciwu, co do umieszczenia wierzytelności w spisie wierzytelności, bądź sprzeciwu, co do pominięcia wierzytelności w spisie wierzytelności.

Po­stę­po­wa­nie zwy­kle tr­wa dłu­żej niż 12 mie­się­cy.

Postępowanie sanacyjne

Przesłanki (poza niewypłacalnością lub stanem niewypłacalności dłużnika):

• może być prowadzone niezależnie od udziału wierzytelności spornych w ogólnej sumie wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem,
• sąd odmówi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeżeli skutkiem tego postępowania byłoby pokrzywdzenie wierzycieli,
• sąd odmówi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, gdy nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu.

Charakterystyka

Postępowanie inicjowane jest poprzez złożenie do sądu wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego. UWAGA! Jest to jedyny rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego, w którym wniosek może  złożyć zarówno dłużnik, jak i jego wierzyciel osobisty.

Ma ono na celu umoż­li­wie­nie dłuż­ni­ko­wi re­struk­tu­ry­za­cji po­przez za­war­cie ukła­du z wie­rzy­cie­la­mi, ale tak­że po­przez wpro­wa­dze­nie dzia­łań sa­na­cyj­nych. Sanacja wykorzystuje in­stru­men­ty wła­ści­we dla po­stę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go, tym sa­mym w znacz­nym stop­niu in­ge­ru­jąc w struk­tu­rę przed­się­bior­stwa.

Postępowanie to cechuje się najdalej idącym rygorem oraz największym zaangażowaniem organów niezależnych od dłużnika. Po wydaniu postanowienie o otwarciu postępowania sanacyjnego sąd, co do zasady, odbiera zarząd własny dłużnikowi i wyznacza zarządcę.

Po­stę­po­wa­nie sa­na­cyj­ne po­win­no tr­wać 12 mie­się­cy.