Niebawem – 31 marca 2023 r. – mija termin na składanie informacji przez spółki nieruchomościowe o ich udziałowcach oraz przez udziałowców o udziale w tych spółkach. 

Minister Finansów wydał ostatnio interpretację ogólną, która miała wyjaśniać „wątpliwości co do kręgu podmiotów obowiązanych do składania ww. informacji Szefowi KAS”.

W wyjaśnieniach Ministra czytamy m.in., że zobowiązanymi do złożenia informacji są zarówno spółka nieruchomościowa, jak i podatnicy posiadający (bezpośrednio lub pośrednio) w spółce nieruchomościowej udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze (zwani dalej: „podatnikami posiadającymi prawa do spółki nieruchomościowej”). To zresztą wynika wprost z przepisów obu ustaw o podatku dochodowym.

Minister Finansów postanowił jednak pomóc udziałowcom spółek nieruchomościowych i wyjaśnić im, co powinni rozumieć pod pojęciem „podatników posiadających prawa do spółki nieruchomościowej”. W wykonaniu tego zamiaru wyjaśnił, co następuje:

(…)przez „podatnika posiadającego (bezpośrednio lub pośrednio) prawa do spółki nieruchomościowej”, wymienionego w pkt 1(ii), należy rozumieć: 

• wspólnika spółki nieruchomościowej, będącego podmiotem wymienionym w art. 1 ustawy CIT6) , 

• podmiot wymieniony w art. 1 ustawy CIT, który posiada prawa do spółki nieruchomościowej w sposób pośredni – w przypadku, gdy takie posiadanie praw jest realizowane poprzez wspólnika lub kolejne podmioty, tj. tzw. podmioty transparentne podatkowo, 

• wspólnika spółki nieruchomościowej, będącego osobą fizyczną lub przedsiębiorstwem w spadku, 

• osobę fizyczną lub przedsiębiorstwo w spadku, którzy posiadają prawa do spółki nieruchomościowej w sposób pośredni – w przypadku, gdy takie posiadanie praw realizowane jest poprzez wspólnika lub kolejne podmioty, tj. tzw. podmioty transparentne podatkowo.

Naszą uwagę szczególnie przykuły pkt ii. oraz iv. powyżej. Jeszcze w ubiegłym roku Kancelaria rekomendowała Klientom, aby podmioty, które posiadają udziały w spółce nieruchomościowej za pośrednictwem innego podmiotu, składały informację nawet w sytuacji, kiedy ten „pośrednik” jest podatnikiem podatku dochodowego, czyli nie jest transparentny podatkowo. Tak zdawało się wynikać z literalnego brzmienia przepisów. Na przykładzie:

A – spółka nieruchomościowa

B – spółka z o.o., która posiada 100% udziałów w spółce A

C – wspólnik spółki B będący osobą fizyczną

D – wspólnik spółki B będący osobą prawną

Zgodnie z ubiegłoroczną rekomendacją Kancelarii spółka A powinna złożyć CIT-N1 (ponieważ jej bezpośrednim udziałowcem oraz jednym z pośrednich udziałowców są podatnicy CIT) oraz PIT-N1 (ponieważ jej pośrednim udziałowcem jest podatnik PIT). Spółka B jako bezpośredni udziałowiec spółki nieruchomościowej powinna złożyć CIT-N2. Wspólnik C powinien złożyć PIT-N2, zaś wspólnik D – CIT-N2.

Na początku marca 2023 r. z uwagą zapoznaliśmy się z wydaną przez Ministra Finansów interpretacją ogólną. Z uwagi na fakt, że trudno było zrozumieć, co autor miał na myśli, wyjaśniając pojęcie podatnika pośrednio posiadającego prawa do spółki nieruchomościowej, zaczęliśmy szukać dodatkowych informacji w różnych źródłach, docierając w ten sposób do co najmniej kilku stanowisk osób zajmujących się zawodowo tym zagadnieniem. Wynika z nich, że w wydanej interpretacji ogólnej Minister Finansów potwierdził, że pośredni udziałowcy spółki nieruchomościowej mają obowiązek składać informacje tylko w przypadku, kiedy podmiot, za pośrednictwem którego posiadają udziały w spółce nieruchomościowej (w naszym przykładzie powyżej jest to spółka B), jest transparentny podatkowo. W naszym przykładzie spółka B nie jest transparentna podatkowo. To oznaczałoby, że podmioty C i D nie musiałby składać informacji. Nie ukrywamy, że takie wnioski bardzo nam się spodobały. Co więcej, czytając po raz kolejny interpretację ogólną, zaczęliśmy skłaniać się do stanowiska, że faktycznie właśnie to wynika z cytowanych wyżej pkt ii. i iv. 

Ostrożności jednak nigdy dość. W związku z tym, że bezpieczeństwo prawne naszych Klientów jest dla nas najważniejsze, a interpretacja ogólna w swej istocie jest dość mglista, dla formalności postanowiliśmy potwierdzić powyższe, konsultując to bezpośrednio z Krajową Informacją Skarbową. Jakże wielkie było nasze zaskoczenie / rozczarowanie, gdy eksperci z KAS poinformowali nas, że zaprezentowane wyżej rozumienie interpretacji Ministra Finansów jest błędne. W ocenie KAS pośredni udziałowcy spółek nieruchomościowych powinni złożyć informacje o udziale w tych spółkach niezależnie od tego, czy podmiot, za pośrednictwem którego posiadają te udziały, jest transparentny podatkowo, czy nie. Co więcej, eksperci KAS stwierdzili, że powyższe wnioskowanie wynika właśnie z powołanego wyżej fragmentu interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 28 lutego 2023 r.

Z tego właśnie powodu powstał ten tekst. Otóż nie zawsze to, co widzimy jest tym, czym jest. Nie zawsze uda nam się zrozumieć to, co ktoś nam chce wyjaśnić. Tymczasem czas nagli i trzeba już podjąć konkretne decyzje. W zaistniałej sytuacji Kancelaria podtrzymuje ubiegłoroczną rekomendację. Zalecamy naszym Klientom, którzy posiadają pośrednio udziały w spółkach nieruchomościowych, aby również w tym roku złożyli informacje o udziale w tych spółkach niezależnie od tego, czy podmioty, za pośrednictwem których posiadają udziały, są transparentne podatkowo, czy nie. Przezorny zawsze ubezpieczony. Pozostaje mieć nadzieję, że w przyszłym roku coś się w tej sprawie wyklaruje.

radca prawny Anna Oponowicz