Fragment większego utworu także podlega ochronie prawnoautorskiej
Słynna fraza „Wsiąść do pociągu byle jakiego” to fragment piosenki „Remedium” wykonywanej przez Marylę Rodowicz, do której słowa napisała Magdalena Czapińska. Polskie Koleje Państwowe S.A. w latach 2009 i 2015, bez zgody autorki tekstu, dwukrotnie wykorzystały tę frazę w swoich kampaniach promocyjnych. Zmodyfikowany tekst brzmiał „Wsiądź do pociągu … byle naszego” i „Wsiądź do pociągu byle jakiego albo … do mojego”. Sąd Apelacyjny w Warszawie uznał działanie PKP za naruszające prawa autorskie Magdaleny Czapińskiej. Zasądził na jej rzecz ponad 100 tys. złotych odszkodowania.
Sąd Apelacyjny przyznał, że samych słów jako takich nie można traktować jako utwór. Jeżeli jednak stanowią centralny jego punkt, nadając całej piosence oryginalny, nietuzinkowy i odmienny charakter, mogą podlegać ochronie. Co więcej stwierdził, że użyta przez PKP fraza stanowi bezpośrednie i oczywiste dla każdego odbiorcy nawiązanie do utworu „Remedium”. Niewątpliwym celem takiego działania było wywołanie u odbiorców pozytywnych skojarzeń związanych z piosenką. W kampanii reklamowej wykorzystano bowiem najpopularniejszy oraz najbardziej rozpoznawalny fragment utworu.
Sąd ocenił, że w haśle reklamowym została dokonana parafraza utworu, ponieważ chodzi w nim nie o byle jaki pociąg, a o pociąg obsługiwany przez PKP. Taka modyfikacja tekstu zmieniła jego pierwotne znaczenie w kierunku zakładanym w kampanii reklamowej. Doszło zatem do stworzenia utworu zależnego do utworu pierwotnego. W konsekwencji, w ocenie sądu wykorzystanie tej frazy, jako hasła reklamowego, stanowiło naruszenie autorskich praw majątkowych i osobistych powódki. W szczególności naruszono prawo do integralności i prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Omówione rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego budzi jednak wątpliwości w doktrynie. Wielu autorów wskazuje, że przyznanie ochrony prawnoautorskiej takim fragmentom utworów jest podejściem zbyt daleko idącym.
Zobacz również:
-
Wyrok NSA: Cesja praw z umowy deweloperskiej, jako niezależna usługa jest opodatkowana 23% VAT
Naczelny Sąd Administracyjny 24 czerwca 2024 r., w rozszerzonym składzie ...
-
Zapobieganie korupcji i etyka biznesu zgodnie z ESRS G1
W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym etyka i transparentność są kluczowe ...
-
Nowa uchwała Sądu Najwyższego dotycząca odszkodowania OC za naprawę pojazdu
W maju Sąd Najwyższy wydał uchwałę dotyczącą wysokości odszkodowania OC ...