W oczekiwaniu na wejście w życie nowych przepisów dotyczących utrzymania czystości i porządku w gminach warto już dziś przyjrzeć się jakie regulacje zaczną niebawem obowiązywać. Szczególnie, że niektóre z nich budzą spore kontrowersje.

Prezydent RP podpisał 21.08.2021 r przyjętą 11.08.2021 r. ustawę o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach. Ustawa oczekuje na ogłoszenie. 

Najważniejsze zmiany dotyczą:

• możliwości wprowadzenia przez gminę indywidualnych rozliczeń mieszkańców budynków wielolokalowych,
• możliwości dopłacenia przez gminę ze środków własnych do systemu gospodarowania odpadami,
• ustalenia maksymalnej wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi obliczanej na podstawie metody „od ilości zużytej wody”, w wysokości 7,8% dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za gospodarstwo domowe,
• wprowadzenia rozwiązań, które mają na celu usprawnienie funkcjonowania instalacji przetwarzających odpady komunalne, jak wydłużenie okresu magazynowania odpadów czy zniesienie obowiązku prowadzenia wizyjnego sytemu kontroli miejsca magazynowania.

Odejście od „zbiorowej odpowiedzialności za odpady”

Ustawa przewiduje zmiany, których celem jest odejście „od zbiorowej odpowiedzialności za odpady” w zabudowie wielolokalowej i doprowadzenie do efektywnego rozliczania z obowiązku selektywnego zbierania odpadów przez wytwórców odpadów. Na jej podstawie rada gminy będzie mogła postanowić o indywidualnym ponoszeniu opłaty za gospodarowanie odpadami przez właścicieli lokali w budynkach wielolokalowych. Podjęcie takiej uchwały będzie możliwe wyłącznie w przypadku, gdy właściciel nieruchomości w uzgodnieniu z gminą, zapewni techniczne możliwości identyfikacji odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach. Podkreślenia wymaga, że przyjęcie przez gminę uchwały o ponoszeniu opłaty za gospodarowanie odpadami przez właścicieli lokali w budynkach wielolokalowych nie jest obligatoryjne.

Indywidualne oznakowanie worków i pojemników

Zrozumiałym jest, że egzekwowanie segregowania odpadów ma służyć ochronie środowiska. Pomysł indywidualnego oznakowanie worków i pojemników wywołał jednak dyskusję. Właściciele nieruchomości mają bowiem ograniczone możliwości techniczne zapewnienia rozwiązań, które pozwolą na indywidualne oznakowanie worków i pojemników. Co więcej, w śmietnikach można wciąż znaleźć ogromną ilość danych osobowych, poczynając od danych finansowych jak wyciągi bankowe po informacje związane ze stanem zdrowia,. I tu rodzi się kolejna wątpliwość. Czy istnieją takie możliwości indywidualizacji worków lub kontenerów, które zapewnią realizację nowo wprowadzonego art. 21 ust. 2 ustawy tj. że osoby nieuprawnione nie będą mogły odczytać danych osobowych związanych z pochodzeniem worków? 

Ryzyko podwyższenia opłat

Przyjęcie ustawy może wpłynąć także na podwyższenie opłat związanych gospodarowaniem odpadami. Jednakże  w ustawie przewidziano rozwiązania , które mają ograniczyć taki skutek.  Po pierwsze, ustalono maksymalną wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłata obliczana będzie na podstawie metody „od ilości zużytej wody”, w wysokości 7,8% dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za gospodarstwo domowe (ok. 150 zł). Po drugie, umożliwiono gminom dopłacanie ze środków własnych do systemu gospodarowania odpadami. W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że gminy będą mogły korzystać z tego uprawnienia w sytuacjach nadzwyczajnych. Jednakże przyjęte brzmienie ust. 2da do art. 6r ustawy z dnia 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wskazuje na bardzo szerokie przesłanki zastosowania, tj:

„1) środki pozyskane z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi są niewystarczające na pokrycie kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym kosztów, o których mowa w ust. 2–2c, lub

2) celem będzie obniżenie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi pobieranych od właścicieli nieruchomości.”

Tym samym wystarczającą przesłanką do zastosowania przez gminę dopłat należy uznać już  zamiar obniżenia obowiązujących opłat.

Odpady z nieruchomości rekreacyjno – letniskowych

Przewidziano również zmiany w zakresie gospodarowania odpadami z nieruchomości niezamieszkałych oraz rekreacyjno – letniskowych. Przede wszystkim ustawa wprowadza możliwość złożenia przez właściciela niezamieszkałej nieruchomości, oświadczenia o wyłączeniu się z systemu odbierania odpadów komunalnych zorganizowanego przez gminę. W praktyce będzie to obwarowane kilkoma warunkami. Oświadczenie będzie można złożyć w terminie 60 dni od dnia ogłoszenia przez radę gminy uchwały o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych. Do oświadczenia konieczne będzie dołączenie kopii umowy na odbiór odpadów. Co równie istotne, oświadczenie nie będzie mogło być odwołane przez okres obowiązywania umowy w sprawie zamówienia publicznego zawartej przez gminę na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych.

Ponadto ustawa upoważnia radę gminy do podjęcia uchwały, która właścicielom nieruchomości rekreacyjno-letniskowych daje możliwość uiszczenie opłat za odpady komunalne, jak właścicielom nieruchomości niezamieszkałych, czyli od pojemnika.

Ustawa z wyjątkiem niektórych przepisów. wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

adwokat Marta Charkiewicz

Zapraszamy do subskrypcji Newslettera !