Każdemu konsumentowi, nawet nieuważnemu i nierozsądnemu, przysługuje ochrona przed nieuczciwymi warunkami stosowanymi w umowach konsumenckich. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po raz kolejny stanął po stronie klientów indywidualnych, tym razem w kontekście umów kredytowych.

Z pytaniami prejudycjalnymi do  TSUE zwrócił się Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli w Warszawie. Dążył do ustalenia, czy ochrona przewidziana przez dyrektywę Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich przysługuje każdemu konsumentowi, czy jedynie właściwie poinformowanemu, dostatecznie uważnemu i przeciętnie rozsądnemu. Polski sąd chciał również doprecyzować, którego konsumenta można uznać za dostatecznie poinformowanego. Czy jest nim również ten, który  nie przeczytał umowy kredytu zawieranego na 30 lat przed jej podpisaniem? Czy ten, który przeczytał umowę kredytu, ale jej nie zrozumiał i nie próbował zrozumieć na przykład poprzez zadanie pytań bankowi?

W swojej odpowiedzi TSUE po raz kolejny stanowczo opowiedział się po stronie konsumentów. Uznał, że:  Ochrona przewidziana w dyrektywie Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich przysługuje każdemu konsumentowi, a nie tylko temu, którego można uznać za „właściwie poinformowanego oraz dostatecznie uważnego i rozsądnego przeciętnego konsumenta”.

Uzasadnienie postanowienia TSUE jest jednoznaczne. Dyrektywa w sprawie nieuczciwych warunków umownych chroni konsumenta w sposób obiektywny i bezwzględny. Ochrona przysługuje niezależnie od konkretnego zasobu wiedzy konsumenta, czy niedbałego zachowania przy zawieraniu umowy. Wystarczy bowiem sam fakt, że stronie umowy z profesjonalistą przysługuje status konsumenta. 

Trybunał wyraźnie zaznaczył, że konsument jest w słabszej pozycji niż przedsiębiorca. Dlatego też, obowiązek zbadania, czy zawarta umowa posiada postanowienia nieuczciwe i zniwelowania braku równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą spoczywa na sądzie krajowym.

Warto zwrócić uwagę, że Trybunał w tej sprawie nie wydał wyroku a jedynie postanowienie. To z uwagi na fakt, że odpowiedź na zadane pytania można wywieść w sposób jednoznaczny z dotychczasowego orzecznictwa TSUE. Zatem w ocenie Trybunału sporne kwestie w zakresie ochrony konsumenta przed nieuczciwymi zapisami w umowach, są od dawna przesądzone.