Czy można domagać się zwrotu nieruchomości wywłaszczonej w sytuacji jej zbycia przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na rzecz osoby trzeciej?

Czy można domagać się zwrotu nieruchomości wywłaszczonej w sytuacji jej zbycia przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na rzecz osoby trzeciej?

Zgodnie z art. 136 ust. 3 (Dz.U. z 2018 r., poz. 2204 t.j.) ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej jako: ustawa), poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Czy możliwy jest jednak zwrot w sytuacji, gdy wywłaszczona nieruchomość nie została wykorzystana na cel zgodny z decyzją o  wywłaszczeniu, a następnie nieruchomość została sprzedana przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na rzecz podmiotu trzeciego, z naruszeniem przepisów nakładających obowiązek poinformowania byłego właściciela lub jego spadkobierców o możliwości zwrotu nieruchomości?

Odpowiedzi na powyższe pytanie udziela Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów z dnia 13 kwietnia 2015 r., sygn. I OPS 3/14, w której stwierdził, że „Jeżeli spełnione są przesłanki zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, o których mowa w art. 136 ust. 3 w związku z art. 137 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, podstawą odmowy zwrotu nieruchomości może być zbycie tej nieruchomości przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego osobie trzeciej z pominięciem procedury przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 2 tej ustawy”. Oznacza to, że podstawą odmowy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości może być jej zbycie przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego na rzecz osoby trzeciej. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał w uzasadnieniu, że nie jest dopuszczalne wydanie decyzji o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli nieruchomość nie pozostaje już we władaniu Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.

Niemożność dochodzenia roszczenia w naturze nie oznacza, że wywłaszczony został pozbawiony jakichkolwiek praw. W takiej sytuacji byłym właścicielom przysługuje roszczenie odszkodowawcze, podlegające rozpoznaniu przez sąd powszechny.

Termin przedawnienia roszczenia o odszkodowanie, który wynosi 3 (trzy) lata,  rozpoczyna bieg z dniem wydania ostatecznej decyzji o odmowie zwrotu nieruchomości.

Zobacz również: