Od 6 września 2023 r. obowiązują nowe, rozszerzone możliwości prowadzenia monitoringu wizyjnego przez niektóre rodzaje placówek medycznych. Pacjenci będą mogli być monitorowani również w salach i podczas zabiegów operacyjnych.

Kwestie związane z możliwością wprowadzenia monitoringu wizyjnego w placówkach medycznych regulują przepisy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.

Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami monitoring wizyjny w placówkach medycznych mógł być wprowadzony:

• w miejscach ogólnodostępnych, jeżeli było to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów lub pracowników,
• w miejscach, w których udzielano świadczeń zdrowotnych oraz pobytu pacjentów, w szczególności pokoi łóżkowych, pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, przebieralni, szatni, ale tylko, jeżeli wynikało to z przepisów odrębnych, np.  w przypadku izolatek na oddziałach psychiatrycznych. 

Nowelizacja przepisów

Nowelizacja ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw wprowadziła rozszerzone zasady możliwości prowadzenia monitoringu wizyjnego.

• Monitoring można prowadzić również w pomieszczeniach, w których udziela się świadczenia zdrowotnego, w tym w salach pacjentów, w salach zabiegowych i blokach operacyjnych. 
• Monitoring musi być jednak konieczny w procesie leczenia pacjentów lub do zapewnienia im bezpieczeństwa.
• Nowe zasady dotyczą szpitali, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, zakładów rehabilitacji leczniczej i hospicjów. To jedyne podmioty, które w powyższym zakresie mogą wprowadzić monitoring.

Należy pamiętać o tym, że przepisy umożliwiają jedynie prowadzenie monitoringu wizyjnego rejestrującego obraz. Nie można zatem stosować monitoringu obejmującego nagrywanie głosu.

Dodatkowo w przepisach określono wprost, że za wykorzystanie monitoringu wizyjnego niezgodnie z prawem odpowiedzialność ponosi kierownik placówki medycznej. W zależności od formy prawnej funkcjonowania podmiotu wykonującego działalność leczniczą, może to być np. dyrektor (w przypadku szpitala), czy członkowie zarządu lub wspólnicy (w przypadku podmiotu będącego spółką prawa handlowego).

Na co zwrócić uwagę rozszerzając zakres prowadzenia monitoringu wizyjnego?

Jeżeli uprawniony podmiot medyczny zdecyduje się na rozszerzenie zakresu prowadzenia monitoringu wizyjnego, należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach.

• Należy ocenić, czy faktycznie wprowadzenie monitoringu w pomieszczeniach, w których udzielane są świadczenia zdrowotne jest niezbędne w procesie leczenia lub do zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom. Czy nie da się osiągnąć tego celu w inny sposób, mniej ingerujący w prywatność pacjentów, np. poprzez nadzór fizyczny personelu nad pacjentami?
• Wybrać system  monitoringu, który zapewni, że przekazywanie obrazu uniemożliwia ukazywanie intymnych czynności fizjologicznych.
• Przeprowadzić analizę ryzyka dla procesu monitoringu, przede wszystkim mając na względzie prawa pacjenta do prywatności oraz godności osobistej.
• Uregulować zasady dostępu do danych z monitoringu w przypadku, gdy monitoring będzie obsługiwał podmiot zewnętrzny. W odpowiednich przypadkach, należy zawrzeć umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych.
• Uzupełnić rejestr czynności przetwarzania danych osobowych o nowy cel przetwarzania. W przypadku, gdy monitoring już był prowadzony, rozszerzyć zakres i sposób monitorowania.
• Zmienić regulamin organizacyjny podmiotu wykonującego działalność leczniczą pod kątem uregulowania nowych zasad prowadzenia monitoringu wizyjnego w placówce.

Podsumowując, rozszerzenie możliwości stosowania monitoringu z jednej strony może być korzystne dla podmiotów medycznych i ich pacjentów, bo zwiększy bezpieczeństwo. Z drugiej strony może jednak oznaczać  znaczne ograniczenie prywatności pacjentów oraz  zagrozić naruszeniem godności osobistej. Placówki medyczne, które decydują się na rozszerzenie monitoringu powinny zatem właściwie się do tego przygotować. 

radca prawny dr Katarzyna Siemion