Pakiety sankcji międzynarodowych nakładane na Rosję w związku z agresją zbrojną na Ukrainę są stale rozszerzane. Kolejne osoby, instytucje oraz produkty trafiają na listy sankcyjne. Przedsiębiorcy, którzy nie śledzą stale zmieniających się przepisów mogą zostać niemile zaskoczeni, gdy produkowany lub sprzedawany przez nich produkt niespodziewanie trafi na listę sankcyjną. W przypadku kontroli na nic jednak zda się zasłanianie się niewiedzą – nieznajomość prawa szkodzi, a od przedsiębiorcy wymaga się więcej aniżeli od przeciętnego Kowalskiego.

Chcąc uniknąć wysokich kar finansowych za obrót handlowy towarami objętymi sankcjami (górna granica kary wynosi obecnie 20 mln złotych) przedsiębiorca powinien na bieżąco zapoznawać się z unijnymi, jak i polskimi decyzjami dotyczącymi sankcji. Podkreślić należy, że jednorazowa analiza przepisów sankcyjnych może okazać się niewystarczająca – konieczne jest systematyczne śledzenie kolejnych pakietów sankcji wprowadzanych zarówno przez Unię Europejską, jak i Polskę.

Jako przykład można wskazać aparaty fotograficzne, które jeszcze do 26 lutego 2023 r. były objęte sankcjami jedynie w przypadku, gdy zostały specjalnie zaprojektowane do fotografii podwodnej lub do aerofotogrametrii, do fotografii medycznej lub do badań chirurgicznych organów wewnętrznych, do celów medycyny sądowej lub kryminologii (kod CN 900630). Na skutek nowelizacji rozporządzenia nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie, sankcjami zostały objęte również pozostałe kamery telewizyjne, kamery i aparaty cyfrowe oraz rejestrujące kamery wideo (kod CN 852589) oraz pozostałe urządzenia i przyrządy optyczne (kod CN 901380). Od dnia wejścia w życie nowych przepisów, a więc od 26 lutego 2023 r. – sprzedaż, dostawa, przekazywanie lub wywóz, bezpośrednio lub pośrednio, produktów o wymienionych kodach CN została zatem zakazana. W niektórych przypadkach wprowadzono możliwości dokończenia transakcji do dnia 27 marca 2023 r., – dotyczy transakcji/umów zawartych przed 26 lutego 2023 r.

Podobnie wygląda sytuacja w przypadku komputerów, zespołów elektronicznych i towarzyszącego im sprzętu, urządzeń radiowych, takich jak nadajniki i odbiorniki, elektronicznych układów scalonych, czy też anten.

Dodać należy, że pakiety sankcji zawierają liczne wyłączenia i wytyczne, pozwalające na wyłączenie  sprzedawanych produktów spod przepisów sankcyjnych. W wielu przypadkach towary, mimo literalnego wymienienia ich na listach sankcyjnych, nie są objęte kontrolą z uwagi na przeznaczenie ich do użytku własnego osób fizycznych albo z uwagi na niespełnienie szczegółowych wytycznych wskazanych w rozporządzeniu. Tym samym, każdorazowo należy dokładnie przeanalizować listy sankcyjne i upewnić się, czy konkretny produkt podlega kontroli.

Kancelaria Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy oferuje pomoc prawną w klasyfikacji towarów jako objętych sankcjami oraz w uzyskiwaniu odpowiednich zezwoleń na obrót.

radca prawny Anna Onopiuk