Niedługo miną trzy lata od wejścia w życie tak zwanego rozporządzenia prospektowego, które zmieniło definicję oferty publicznej papierów wartościowych. Mimo to nadal zdarza się, że sformułowanie „oferta publiczna” kojarzy się przede wszystkim z obrotem giełdowym. Wbrew intuicyjnemu rozumieniu, określenie „publiczny” obejmuje jednak ofertę nabycia papierów wartościowych złożoną nawet dwóm podmiotom. Ciężko więc mówić o możliwości swobodnego oferowania akcji spółek. 

Definicja oferty publicznej papierów wartościowych

Zgodnie z art. 2 lit. d rozporządzenia prospektowego „oferta publiczna papierów wartościowych” oznacza komunikat skierowany do odbiorców w dowolnej formie i za pomocą dowolnych środków, który będzie przedstawiał wystarczające informacje na temat warunków oferty i oferowanych papierów wartościowych, w celu umożliwienia inwestorowi podjęcia decyzji o nabyciu lub subskrypcji tych papierów wartościowych. Wobec tak szerokiej definicji uznaje się, że ofertą publiczną jest komunikat skierowany już do dwóch odbiorców. Nie ma znaczenia forma komunikatu, może być to ogłoszenie na stronie internetowej, ale też wiadomość mailowa zawierająca informacje co do warunków oferty.

Obrót akcjami spółek akcyjnych

Akcje spółki akcyjnej zaliczają się do papierów wartościowych. Przy podwyższaniu kapitału zakładowego spółek akcyjnych, czy oferowaniu sprzedaży akcji już istniejących należy więc pamiętać o obowiązkach nałożonych przepisami o ofercie publicznej. Swobodne oferowanie akcji spółki więcej niż dwóm podmiotom nie będzie możliwe. Konieczne może okazać się zrealizowanie określonych w przepisach obowiązków, w tym nawet opublikowanie prospektu zatwierdzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Za nieprzestrzeganie tych obowiązków grożą wysokie kary finansowe i sankcje karne.

Obowiązki związane z ofertą publiczną

Obowiązki, jakie należy spełnić w związku z planowaną ofertą publiczną, różnią się w zależności od liczby odbiorców oraz wartości oferty.

Kryterium liczby odbiorców:

• jeżeli oferta jest kierowana do mniej niż 150 osób fizycznych lub prawnych, innych niż inwestorzy kwalifikowani (np. firmy inwestycyjne, banki) – wówczas nie ma obowiązku publikowania żadnego dokumentu (art. 3 ust. 1a ustawy o ofercie publicznej, art. 1 ust. 4 lit. b rozporządzenia prospektowego); obowiązkowy jest za to wpis do ewidencji akcji, o którym więcej poniżej;
• jeżeli oferta jest kierowana do więcej niż 150 osób fizycznych lub prawnych, innych niż inwestorzy kwalifikowani – należy udostępnić do publicznej wiadomości memorandum informacyjne, wymagające zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego (art. 3 ust. 1a ustawy o ofercie publicznej). Uwaga! Należy sumować liczbę odbiorców ofert tego samego rodzaju papierów wartościowych, dokonanych w okresie poprzednich 12 miesięcy (art. 3 ust. 1a i 38b ustawy o ofercie publicznej).

Kryterium wartości oferty:

• jeżeli oferta ma wartość mniejszą niż 100.000 euro – nie ma obowiązku publikowania żadnego dokumentu (art. 37a ustawy o ofercie publicznej),
• jeżeli oferta ma wartość od 100.000 euro do 1.000.000 euro – należy udostępnić do publicznej wiadomości dokument informacyjny, niewymagający zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego (art. 37a ustawy o ofercie publicznej),
• jeżeli oferta ma wartość od 1.000.000 euro do 2.500.000 euro – należy udostępnić do wiadomości publicznej memorandum informacyjne, niewymagające zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego (art. 37b ustawy o ofercie publicznej),
• jeżeli oferta ma wartość powyżej 2.500.000 euro – należy udostępnić do wiadomości publicznej prospekt zatwierdzony wcześniej przez Komisję Nadzoru Finansowego (art. 37b ust. 1 ustawy o ofercie publicznej, art. 3 rozporządzenia prospektowego).

Jeżeli według kryterium wartości oferty wymagane byłoby sporządzenie któregoś z dokumentów, ale liczba odbiorców jest mniejsza niż 150 – dokumentów nie trzeba sporządzać.

Kara za niewypełnienie obowiązków związanych z ofertą publiczną

Konsekwencje braku wymaganych dokumentów informacyjnych określa m.in. art. 99 ust. 1 ustawy o ofercie publicznej. Za niewypełnianie ustawowych obowiązków związanych z ofertą publiczną  przewidziana jest kara grzywny do 10 000 000 zł albo kara pozbawienia wolności do lat 2, albo obie te kary łącznie.

Wpis do ewidencji akcji  

Niezależnym od obowiązków związanych z publikowaniem określonych dokumentów ofertowych jest obowiązek dokonania wpisu w ewidencji akcji będących przedmiotem oferty publicznej w Polsce. Ewidencję prowadzi Komisja Nadzoru Finansowego pod adresem https://ewidencjaakcji.knf.gov.pl/.

Obowiązek wpisu przeprowadzonej oferty publicznej do ewidencji KNF spoczywa na przykład na niegiełdowej spółce – emitencie akcji, która publiczną ofertę nabycia akcji skierowała do trzech odbiorców, bez ustawowego wymogu sporządzenia żadnego dokumentu informacyjnego. Spółka ma na to 14 dni od dnia przydziału akcji, a w przypadku niedokonywania przydziału akcji – od dnia ich wydania. Warto zadbać o założenie konta spółki w systemie jeszcze przed zakończeniem oferty publicznej. Konto zakłada się poprzez złożenie elektronicznego wniosku pod linkiem https://formularzesea.knf.gov.pl/

dr Martyna Komarowska-Horosz

Podstawa prawna: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz. U. UE. L. z 2017 r. Nr 168, str. 12 z późn. zm.); ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1983 z późn. zm.).