W wyroku z dnia 27 marca 2019 r., sygn. akt II FSK 292/16 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że kara umowna może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu, jeżeli spełnia warunki określone w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W odniesieniu do powyższego, Sąd w ww. wyroku odniósł się także do konieczności racjonalnego działania przedsiębiorcy i eliminowania ryzyka nierentowności.

W przedmiotowej sprawie skarżąca spółka zdecydowała się na zapłacenie kary umownej, ponieważ zaplanowana inwestycja okazała się nieopłacalna. Zdaniem spółki rezygnacja uchroniła ją przed utratą płynności finansowej i w związku z powyższym powinna mieć możliwość zaliczenia wydatku w postaci kary umownej jako koszt uzyskania przychodu. Organ podatkowy nie zgodził się jednak z tym stanowiskiem, powołując się na brak spełnienia wymagań ustawowych.

Naczelny Sąd Administracyjny przyznał rację podatnikowi. Podkreślono, że aby móc zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodu, należy zbadać jego zgodność z definicją zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji Sąd wskazał, że jeśli dane działanie jest racjonalne i gospodarczo uzasadnione, to pomimo braku bezpośredniego związku z przychodem, wydatek ten może zostać uznany za koszt uzyskania przychodu, jako poniesiony na zabezpieczenie czy zachowanie jego źródła. Innymi słowy, w ocenie Sądu zapłacona kara umowna może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu wówczas, gdy odstąpienie od umowy jest bardziej opłacalne niż jej realizacja.