Warszawska 14
Charakterystyczny budynek przy ul. Warszawskiej 14, w sercu zabytkowej dzielnicy Białegostoku, stał się siedzibą Kancelarii Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy w 2016 roku. Poczynając od początku XIX wieku kamienica funkcjonowała jako miejsce, w którym mieściły się najważniejsze w mieście instytucje bankowe, znacząco wpisując się w historię Białegostoku.
Zapisy i historyczne dokumenty dotyczące nieruchomości sięgają XVIII wieku. W tamtych czasach, parcela należała do Wojciecha Kordyńskiego, łowczego białostockiego.
W 1833 roku rosyjskie władze zaborcze wykupiły ją, a pod numerem 14 wybudowały siedzibę Państwowej Kasy Obwodowej. Dziesięć lat później, ze względu na likwidację Obwodu Białostockiego, została przemianowana na Powiatową Kasę Obwodową.
Pod koniec XIX wieku budynek, w którym mieściła się Kasa został zastąpiony trójkondygnacyjną, reprezentacyjną kamienicą z ceglaną elewacją. W tamtym okresie była jednym z najbardziej okazałych przykładów budownictwa w stylu neorenesansowym w Białymstoku. Nic więc dziwnego, że wybrano ją na siedzibę oddziału Państwowego Banku Rosji – największej instytucji finansowej w mieście. Przy banku działała również izba obrachunkowa, co nadawało temu miejscu charakter finansowego centrum Białegostoku. Co ciekawe, za gmachem banku wzniesiono dom z mieszkaniami służbowymi otoczony dużym ogrodem. W przyszłości zamieszka w nim, Stefan Jakubowski, który odegra znaczącą rolę w historii kamienicy. Tymczasem bieg wydarzeń sprawił, że w 1915 r. Bank został ewakuowany do Rosji.
Dalsze losy gmachu nadal wiązały się z bankowością. Po I Wojnie Światowej i wojnie polsko – bolszewickiej w 1920 r. budynek wraz z działką został przejęty przez Bank Polski. Zatrudniono w nim na stanowisku prokurenta wspomnianego Stefana Jakubowskiego. Jego losy na wiele kolejnych lat związane będą z tym miejscem.
W latach 30. XX wieku kamienicę całkowicie przebudowano na, wówczas dominujący i popularny w architekturze użyteczności publicznej, styl modernistyczny. Elewacja budynku, dotychczas ceglana i utrzymana w rosyjskim stylu, została zastąpiona minimalistycznym prostym tynkiem i pozbawiona zbędnych zdobień.
We wrześniu 1939 roku Bank ewakuowano. Prokurent Jakubowski próbował wywieźć na Litwę depozyty bankowe, niestety operacja zakończyła się fiaskiem. Okrutne czasy II Wojny Światowej odcisnęły swoje piętno także w tej okolicy. Gmach budynku przy ul. Warszawskiej 14 został doszczętnie zniszczony, kiedy Niemcy wycofywali się z Białegostoku. Nietknięty pozostał jedynie solidnie zbrojony skarbiec banku. Dzisiaj w tym pomieszczeniu znajduje się nowoczesna sala konferencyjna.
Kamienica pewnie nie doczekałby się odbudowy, gdyby nie powojenna inicjatywa byłego pracownika. Prokurent Stefan Jakubowski wraz z przedwojennymi współpracownikami banku podjęli się odgruzowania siedziby dawnej firmy. Jego zaangażowanie i poświęcenie dostrzegły ówczesne władze i obsadziły go na stanowisku dyrektora oddziału Narodowego Banku Polskiego w Białymstoku, który znajdował się w odbudowanym w 1950 roku budynku przy ul. Warszawskiej 14.
Przez kolejne dekady gmach stawał się siedzibą banków komercyjnych, a 15 grudnia 1982 r. został wpisany do rejestru zabytków, jako przykład architektury modernistycznej z przełomu lat 20. XX wieku.
Przez krótką chwilę był pustostanem, ale szczęśliwie przerwała to decyzja partnerów Kancelarii Radców Prawnych Bieluk i Partnerzy o kupnie kamienicy. Dzięki ich decyzji Warszawska 14 znów tętni życiem, a jej tradycyjna funkcja została zachowana.
Warszawska – historia białostockiej ulicy
Początki ulicy Warszawskiej sięgają XVIII wieku. Jan Klemens Branicki zaczął osiedlać w tej części swoich włości służbę i rzemieślników pracujących dla jego dworu. Nazywana wtedy ulicą Bojarską, w niczym nie przypominała tej obecnej. W zabudowie dominowały parterowe, drewniane domy i zagrody gospodarskie.
Choć ulica zmieniała swoją nazwę dość często, adekwatnie do dziejowych wpływów, historycznie stanowiła główny trakt do Warszawy. Dopiero w 1825 roku droga z Białegostoku do stolicy zmieniła swój przebieg na zachodni, przez Narew w Żółtakach, omijając tym samym dawny bieg Warszawskiej.
Połowa XIX wieku to czas rozkwitu ulicy, zwanej wtedy ulicą Aleksandrowa. Miejskie rezydencje, gmachy publiczne, które powstawały wzdłuż jej brzegów, kształtowały nowy charakter, nadając powagi i splendoru.
Obecnej nazwy – Warszawska użyto po raz pierwszy w 1919, nawiązując do historycznego traktu. Rok 1934 przyniósł kolejną zmianę na ul. Bolesława Pierackiego, żeby po sześciu latach przemianować ją, zgodnie z panującą doktryną, na ul. Armii Czerwonej. Wojenne perturbacje sprawiły, że w 1941 wrócono do historycznej nazwy, ale w niemieckim wydaniu – Warschauer Strasse.
Dzisiejsza Warszawska poszczycić się może najlepiej zachowanym XIX-wiecznym zespołem architektury miejskiej w Białymstoku. Lokowane tu siedziby firm i instytucji sukcesywnie przywracają jej dawny splendor.
