W ostatnich dniach widzimy ogromną chęć niesienia pomocy naszym sąsiadom z Ukrainy. Wiele osób i podmiotów gospodarczych dokonuje darowizn (zarówno pieniężnych, jak i rzeczowych) i uczestniczy w różnego rodzaju zbiórkach. Takie szczytne aktywności, wywierają również określone skutki w sferze podatkowej – warto o tym pamiętać.

Aktualnie nie ma żadnych przepisów szczególnych, które odnosiłyby się do tego, w jaki sposób na gruncie podatkowym traktować pomoc udzielaną obywatelom Ukrainy. Wątpliwości, zależnie od statusu darczyńców, dotyczą zarówno skutków podatkowych w podatkach dochodowych, jak również w zakresie podatku od towarów i usług. Można przypuszczać, że docelowo zostaną uchwalone szczególne rozwiązania podatkowe, na wzór tych, które znamy już w związku z walką z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Niemniej jednak, aktualnie z uwagi na brak regulacji szczególnych, należy odnieść się do obowiązujących przepisów prawa.

Podatki dochodowe – PIT i CIT

Co do zasady, dokonane darowizny nie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu. Wyjątkiem są jednak wydatki poniesione na wytworzenie/nabycie produktów spożywczych, przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, pod warunkiem, że są przeznaczone wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. Wydatki spożywcze, o których mowa powyżej, mogą stanowić koszty uzyskania przychodu.

Natomiast w przypadku darowizny na cele pożytku publicznego organizacji pozarządowej, prowadzącej tego rodzaju działalność lub organizacji równoważnej (nie jest wymagany status OPP), która nie stanowiła kosztów uzyskania przychodu, podatnik może dokonać odliczenia od dochodu kwoty dokonanej darowizny, jednak nie więcej niż kwoty stanowiącej:

– 6% dochodu w przypadku podatników PIT (z odliczenia mogą skorzystać podatnicy opodatkowani według skali podatkowej lub zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych);

– 10% dochodu w przypadku podatników CIT.

Co istotne, odliczeniom nie podlegają darowizny na rzecz:

1) osób fizycznych;

2) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Istotne jest również posiadanie dowodów, z których będzie wynikała wysokość poniesionych wydatków. Obowiązek dokumentacyjny dotyczy zarówno darowizn pieniężnych, jak i rzeczowych.

VAT

Jeżeli podatnikowi przy zakupie/wytworzeniu przedmiotów stanowiących darowiznę, przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, to w przypadku nieodpłatnego przekazania tych towarów, podatnik będzie musiał zapłacić należny podatek VAT. Analogicznie, obowiązek zapłaty podatku VAT może pojawić się w przypadku udostępnienia np. firmowych samochodów czy nieruchomości na cele nie związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Zgodnie z przepisami, nie będzie jednak opodatkowane VAT przekazanie produktów spożywczych, na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, pod warunkiem, że będą one przeznaczone wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.

Podsumowanie

1. Wydatki na produkty spożywcze, które zostaną przekazane organizacjom pożytku publicznego na działalność charytatywną, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
2. Darowizny na cele pożytku publicznego mogą zostać odliczone od dochodu w zeznaniu rocznym, z uwzględnieniem limitu do:

– 6% dochodu w przypadku podatników PIT;

– 10% dochodu w przypadku podatników CIT.

3. Nie będzie opodatkowanie VAT przekazanie produktów spożywczych, na rzecz organizacji pożytku publicznego na działalność charytatywną. Natomiast nieodpłatne przekazanie innych towarów, czy udostępnienie firmowego majątku może powodować konieczność naliczenia podatku VAT należnego.

radca prawny, doradca podatkowy Magdalena Jabłońska