Weksel in blanco, mimo upływu wielu lat od wprowadzenia go do obrotu prawnego, nadal stanowi skuteczny sposób zabezpieczenia zwrotu pieniędzy. Z weksli chętnie korzystają m. in. przedsiębiorcy, ponieważ można je sporządzić i uzupełnić szybko, bez stosowania skomplikowanych procedur. Wobec stale postępującej cyfryzacji powstaje pytanie, czy weksel in blanco oraz deklarację wekslową można podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Czym jest weksel in blanco?

Weksel to papier wartościowy, w którym jedna strona (wystawca) zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty drugiej stronie (remitenta) lub jej zlecenia – w oznaczonym czasie i miejscu. Weksel in blanco to niekompletny weksel, który w chwili podpisania nie zawiera wszystkich wymaganych prawem elementów, takich jak np. kwota, data płatności czy miejsce płatności. Wystawca składa na nim swój podpis, a szczegóły należy uzupełnić później – zgodnie z ustaleniami między stronami. Treść tych ustaleń obejmuje deklaracja wekslowa, którą dołącza się zazwyczaj do weksla. Stanowi ona porozumienie określające zasady wypełnienia takiego weksla.

Weksel in blanco powinien spełniać zatem ustawowe minimum w zakresie wymogów – wskazanie oznaczenia „weksel” w treści dokumentu oraz złożenie podpisu przez wystawcę. Deklaracja nie jest konieczna, jednak jej brak stwarza poważne ryzyko nadużyć ze strony remitenta.

Czy można podpisać weksel in blanco kwalifikowanym podpisem elektronicznym?

Podpisanie dokumentu jest warunkiem koniecznym do powstania zobowiązania wekslowego. Jednocześnie ustawodawca nie wskazał wprost właściwej formy złożenia podpisu.

Weksel in blanco z natury powinien nadawać się do późniejszego uzupełnienia. Podpisanie takiego weksla kwalifikowanym podpisem elektronicznym jest co do zasady możliwe. Sprawi to jednak, iż jakakolwiek późniejsza ingerencja w treść podpisanego dokumentu spowoduje nieważność elektronicznego podpisu. Tym samym weksel in blanco także starci swoją ważność.

Z kolei wydruk weksla in blanco podpisanego elektronicznym podpisem nie może zostać uznany za podpisany weksel. Podpis elektroniczny istnieje wyłącznie w formie elektronicznej, a jego wydruk jest jedynie graficzną reprezentacją podpisu. Co prawda taki dokument można uzupełnić pisemnie, jednak brak podpisu spowoduje, iż nie będzie go można uznać za weksel.

Oznacza to, że weksel in blanco może być podpisany tylko i wyłącznie podpisem własnoręcznym.

Czy deklarację wekslową można podpisać elektronicznie?

Deklaracja wekslowa jest porozumieniem i ma charakter pomocniczy wobec weksla in blanco. Nie jest wymagana, aczkolwiek zabezpiecza ona wystawcę weksla.

Powinna zawierać oznaczenie stron, cel wystawienia weksla, zasady uzupełnienia oraz podpisy. W treści deklaracji strony powinny wskazać, kiedy i w jakich sytuacjach można wypełnić weksel, na jaką maksymalnie kwotę (z uwzględnieniem odsetek) oraz jaką datę płatności wskazać w wekslu.

Wobec braku obwarowań co do formy i treści, deklarację można sporządzić zarówno w zwykłej formie pisemnej jak i w formie elektronicznej.

E-weksel

W marcu 2025 r. do Sejmu trafił projekt nowelizacji szeregu ustaw, w tym przepisów dot. weksli. W projekcie zaproponowano m. in. wprowadzenie E-Weksla. Zgodnie z założeniem, byłby on dokumentem elektronicznym sporządzonym na specjalnie opracowanym formularzu. Elektroniczny weksel nie zastąpi jednak weksla tradycyjnego – strony mają posiadać pełną swobodę w zakresie wyboru formy zabezpieczenia.

Wobec stale cyfryzacji obrotu gospodarczego, E-Weksle zdają się być odpowiedzią na zapotrzebowania przedsiębiorców. Nie ma jednak pewności, co do ostatecznego kształtu przepisów oraz tego kiedy takie rozwiązanie zostanie wprowadzone do porządku prawnego.

Podsumowanie

Weksel in blanco może stanowić skuteczne zabezpieczenie wierzytelności. Aby jednak takie zabezpieczenie było wiążące, konieczne jest podpisanie weksla własnoręcznym podpisem. Sama deklaracja wekslowa – jako odrębne porozumienie, może być opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

aplikant radcowski Jakub Biernacki