Od lat toczy się spór czy sam fakt posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę skutkuje uznaniem ich za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jeśli tak, należałoby przyjąć, że nieruchomość powinna podlegać opodatkowaniu według najwyższych stawek podatku od nieruchomości. Z takim podejściem nie zgadzają się oczywiście podatnicy. Po ich stronie stanął również Naczelny Sąd Administracyjny.

Klasyfikacja nieruchomości w ewidencji gruntów i budynków o niczym nie przesądza

W niedawnym wyroku NSA uznał, że o związaniu nieruchomości (w rozstrzyganej sprawie gruntu) z prowadzeniem działalności gospodarczej nie przesądza definitywnie ani posiadanie gruntu przez przedsiębiorcę, ani jego sklasyfikowanie w ewidencji gruntów i budynków. Oczywiście, ewidencja gruntów i budynków ma znaczenie w określeniu przedmiotu opodatkowania. Określona w niej klasyfikacja nie oznacza jednak o związku danego gruntu z prowadzoną działalnością gospodarczą. Sąd zaznaczył, że grunt sklasyfikowany w ewidencji jako np. użytki kopalne (K) może posiadać osoba fizyczna nieprowadząca jakiejkolwiek działalności gospodarczej. W przypadku zaś osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, grunt sklasyfikowany jako użytki kopalne może być częścią jej majątku osobistego. Nie musi być związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Sąd zwrócił uwagę na treść przepisu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Mowa tu o „gruntach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków”.  Organ podatkowy ustalając związek gruntu z prowadzeniem działalności nie jest więc związany danymi zawartymi w ewidencji gruntów i budynków. 

W konsekwencji NSA nie zgodził się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji. O związaniu gruntów z prowadzeniem działalności gospodarczej nie decyduje bowiem „sam fakt posiadania tych gruntów przez przedsiębiorcę”. Nie decyduje o tym również sposób ich sklasyfikowania w ewidencji gruntów i budynków. 

Kluczowy jest sposób wykorzystywania nieruchomości

Przyjęte przez NSA stanowisko nawiązuje do wydawanych w ostatnich latach orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. W przełomowym wyroku TK  podniesiono, że „samo prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną nie jest relewantne dla opodatkowania gruntu stawką podatkową od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (…). Zważywszy na ratio stosowania podwyższonej stawki, jaką jest potencjalna możliwość uzyskiwania przychodów z wykorzystania danych gruntów, niezbędne jest ustalenie faktycznego sposobu wykorzystania opodatkowanego gruntu, którego współposiadaczem pozostaje osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą”.

Jednak kluczowe znaczenie w tej materii miał tzw. interpretacyjny wyrok TK . Sformułowano w nim tezę, że niezgodna z Konstytucją RP jest taka interpretacja przepisu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która w kwestii związania gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej, ogranicza się do faktu ich posiadania przez przedsiębiorcę lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Warto wspomnieć, że ten wyrok dał podstawę do wznowienia postępowań w przedmiocie podatku od nieruchomości i obniżenia wysokości zobowiązań podatkowych wynikających z wydanych wcześniej decyzji.

radca prawny, doradca podatkowy Magdalena Jabłońska

Artykuł na podstawie wyroków:

 Sądu Najwyższego z 15 września 2022 r. (sygn. III FSK 1024/21)

Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2017 r. sygn. SK 13/15

Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r. sygn. SK 39/19