WSA we Wrocławiu zwrócił uwagę na podstawowe zasady funkcjonowania państwa prawa, o których organy podatkowe nierzadko zdają się zapominać. Organ musi wywiązywać się ze swoich obowiązków, dążyć do sprawnego i efektywnego zakończenia sprawy oraz respektować uprawnienia uczestników postępowania, tak aby budzić zaufanie podatników do organów władzy.  Za takie zaś nie można uznać postępowania podatkowego, które staje się elementem odwetu.

Taką tezę postawił Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w jednym z czerwcowych wyroków. Jednocześnie Sąd wyraził zdecydowany sprzeciw wobec represyjnego charakteru postępowania prowadzonego przez organ podatkowy.

Stan faktyczny

Sprawa dotyczyła postępowania podatkowego, które miało na celu ustalić wysokość podatku od nieruchomości. WSA miał szereg uwag do sposobu w jaki organ podatkowy prowadził to wielowątkowe postępowanie.

Sąd stanął na stanowisku, że postępowanie to nie miało na celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, a raczej było rodzajem represji wobec podatnika.
Przede wszystkim Sąd zwrócił uwagę, że organ gminy wszczął postępowanie w czasie, kiedy nie można było ustalić powierzchni użytkowej budynków, ponieważ trwały roboty rozbiórkowe nakazane wcześniejszą decyzją administracyjną. Co ważne organ gminy działał świadomie, był bowiem inwestorem. Budował drogę, która swym zakresem objęła działkę skarżącego podatnika. Będąc w sporze z podatnikiem organ doskonale znał sytuację prawną i faktyczną sprawy.

Sąd skrytykował również działania organu podatkowego, na podstawie których określona została wysokość zobowiązania podatkowego.

Ponadto Sąd zauważył, że organom podatkowym obu instancji zupełnie umknął fakt, że podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej (właśnie w zakresie dotyczącym skorygowania deklaracji na podatek od nieruchomości). Niesłusznie interpretacji nie wydano. Fakt, że organ podatkowy pierwszej instancji wydał postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego, nie niwelowało wcale konieczności wydania interpretacji indywidualnej.

Organ podatkowy naruszył  zasadę zaufania

Wrocławski WSA podkreślił, że organ podatkowy nie działał w myśl zasady zaufania. Podatnik jest z natury słabszą stroną w sporze z organem władzy publicznej. Konieczne jest więc zagwarantowanie możliwie jak największego „wyrównania szans”. Co więcej, Sąd zaznaczył, że to organy podatkowe pełnią rolę służebną wobec obywatela. Prawo podatkowe ma więc być „za” obywatelem, a nie „przeciw” niemu. W konsekwencji WSA  stwierdził, że na takie działania organów podatkowych, jakie miały miejsce w rozpoznawanej sprawie, nie ma miejsca w realiach demokratycznego państwa prawnego.

Wydany wyrok należy oczywiście ocenić pozytywnie. WSA przypomniał  doniosłe znaczenie, nie tylko zasady zaufania do organów władzy publicznej, ale także zasad takich jak: zasada dobrej administracji, rzetelności oraz uczciwości wobec podatnika. Przestrzeganie tych podstawowych zasad, z pewnością przyczyni się do poprawy jakości prowadzonych postępowań.

radca prawny, doradca podatkowy Magdalena Jabłońska

Artykuł na podstawie: wyroku WSA we Wrocławiu z 20 czerwca 2022 r. (sygn. akt I SA/Wr 723/20)