Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał za niezgodny z prawem unijnym przepis polskiej ustawy o VAT, nakładający na podatnika sankcję w postaci określenia dodatkowego zobowiązania w VAT w wysokości 20%, w sytuacji błędnego zakwalifikowania transakcji zwolnionej jako opodatkowana podatkiem VAT.

Rozstrzygnięcie TSUE dotyczyło nabycia nieruchomości, które zostało nieprawidłowo uznane przez strony transakcji, jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT. Sprzedający udokumentował zbycie fakturą wykazującą VAT, co doprowadziło do odliczenia tej kwoty (jako VAT naliczonego) przez kupującego.

W wyniku kontroli, organ podatkowy stwierdził, że dostawa nieruchomości była w całości zwolniona z VAT. Zatem kupująca spółka nie była uprawniona do dokonania odliczenia. W konsekwencji, spółka złożyła korektę deklaracji podatkowej.

Pomimo złożenia przez spółkę korekty, organ podatkowy wydał decyzję określającą kwotę nadwyżki VAT w wysokości wynikającej ze skorygowanej deklaracji. Nałożył na spółkę sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania wynoszącego 20% kwoty zawyżenia zwrotu VAT nienależnie żądanej. Decyzja została utrzymana w mocy przez organ drugiej instancji.

Spółka wniosła skargę na decyzję organu. Sąd zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym. Dotyczyło zgodności z prawem unijnym przepisu nakładającego na podatników sankcje w sytuacji błędnego zakwalifikowania transakcji.

Wyrok TSUE

TSUE orzekł o niezgodności polskich przepisów z przepisami unijnymi, wskazując, że Artykuł 273 dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i zasadę proporcjonalności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym, które nakładają na podatnika, który błędnie zakwalifikował transakcję zwolnioną z podatku od wartości dodanej (VAT) jako transakcję podlegającą temu podatkowi, sankcję wynoszącą 20% kwoty zawyżenia zwrotu VAT nienależnie żądanej, w zakresie, w jakim sankcja ta ma zastosowanie bez rozróżnienia zarówno w sytuacji, w której nieprawidłowość wynika z błędu w ocenie popełnionego przez strony transakcji co do podlegania przez dostawę opodatkowaniu, który to błąd cechuje brak przesłanek wskazujących na oszustwo i uszczuplenia wpływów do skarbu państwa, jak i w sytuacji, w której nie występują takie szczególne okoliczności.

W związku z powyższym można się spodziewać, że wyrok TSUE otworzy polskim podatnikom możliwość odzyskania zapłaconych kwot dodatkowego zobowiązania w podatku VAT, które nałożyły wcześniej organy podatkowe. Każdorazowo konieczna będzie jednak dokładna weryfikacja stanu faktycznego danej sprawy.

Artykuł na podstawie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 kwietnia 2021 roku (C-935/19).