Organy podatkowe dotychczas powszechnie stosowały praktykę wszczynania postępowań karno-skarbowych  na krótko przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Celem takiego działania było wyłącznie zawieszenie biegu terminu przedawnienia. Sądy administracyjne natomiast nie dokonywały weryfikacji ich zasadności, uznając, że przepisy ustaw podatkowych nie dają do tego podstaw.

Poglądom wyrażanym w dotychczasowym orzecznictwie sprzeciwił się Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Od korzystnych dla podatników rozstrzygnięć wrocławskiego sądu organy podatkowe wniosły skargi kasacyjne. Przełomowym wyrokiem, Naczelny Sąd Administracyjny skargi oddalił, utrzymując tym samym w mocy wyroki WSA we Wrocławiu.

Sąd uznał, że wszczęcie postępowania karno-skarbowego, w celu innym aniżeli cel tego postępowania, tj. wyłącznie po to, aby zawiesić bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, stanowi nadużycie prawa, które nie może wywoływać skutku korzystnego dla działającego, czyli organu podatkowego.

Sąd wskazał, że przepisy Ordynacji podatkowej regulujące zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, na skutek wszczęcia postępowania karno-skarbowego, należy interpretować w sposób ścisły i stosować zgodnie z gwarancyjną funkcją instytucji przedawnienia.

WSA, podkreślił również, że ocena czy w sprawie doszło do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest warunkiem wstępnym kontroli zaskarżonej decyzji, który wojewódzki sąd administracyjny obowiązany jest brać pod uwagę z urzędu.

Jak wynika z powyższego, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego może stanowić początek korzystnej dla podatników linii orzeczniczej. Zgodnie z takim stanowiskiem wszczynanie postępowań przez organy podatkowe wyłącznie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia będzie uznawane za działanie niedozwolone.

Artykuł na  podstawie wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 lipca 2020 r. o sygn. I FSK 42/20 oraz sygn. I FSK 128/20.