W dniu 21 lutego 2018 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w sprawie KreuzmayrGmbH, o sygnaturze C-628/16 odniósł się do niektórych aspektów podatkowych w VAT dotyczących transakcji łańcuchowych. W wyroku wskazano, że nawet obiektywnie uzasadniona nieznajomość łańcucha dostaw nie stanowi argumentu chroniącego przed negatywnymi skutkami nieprawidłowej klasyfikacji danej transakcji na potrzeby VAT.

Sprawa na gruncie której wydano orzeczenie dotyczyła niemieckiej BP Marketing GmbH, która sprzedała produkty ropopochodne austriackiej BIDI Ltd. Następnie, po zapłacie zaliczki BP Marketing przekazała BIDI numery odbioru i dokumenty uprawniające do odbioru spornych produktów ropopochodnych, przy czym BIDI zobowiązała się wobec BP Marketing do zadbania o ich transport z Niemiec do Austrii.  Bez uprzedniego poinformowania BP Marketing GmbH, BIDI odsprzedała nabyte produkty spółce Kreuzmayr oraz przekazała jej numery odbioru i dokumenty odbioru otrzymane od BP Marketing, uzgadniając, że Kreuzmayr zleci lub zrealizuje transport produktów ropopochodnych z Niemiec do Austrii. Na skutek opisanych wyżej zdarzeń doszło do transakcji łańcuchowej pomiędzy BP Marketing GmbH, BIDI oraz Kreuzmayr, jednakże nie zastosowano właściwego takim transakcjom sposobu rozliczenia. Nieświadomy łańcuchowego charakteru transakcji, niemiecki sprzedawca potraktował dostawę jako wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Pośrednik wystawił fakturę dokumentującą dokonaną przez siebie dostawę z wykazaną kwotą austriackiego podatku VAT, zaś finalny nabywca podatek ten w swojej austriackiej deklaracji VAT odliczył.

Odnosząc się do powyższych okoliczności TSUE wskazał, że „miejsca drugiej dostawy w łańcuchu transakcji takim jak sporny w postępowaniu głównym, nie można ustalać bez wzięcia pod uwagę istotnych okoliczności obiektywnych, jakie znali podmiot pośredniczący i nabywca końcowy, i nie może ono zależeć wyłącznie od kwalifikacji przyjętej przez pierwszego dostawcę dla pierwszej dostawy na podstawie wyłącznie informacji, które zostały mu błędnie dostarczone przez podmiot pośredniczący.” Jednocześnie brak świadomości dostawcy w zakresie przekazania towaru na rzecz kolejnego podmiotu nie ma znaczenia, z uwagi na fakt, że decydujący jest całokształt okoliczności.

Ponadto, odnosząc się do konsekwencji błędnego zakwalifikowania w VAT danej transakcji TSUE podkreślił, że nabywca końcowy nie będzie miał prawa do odliczenia VAT z faktury ją dokumentującej. TSUE wskazał bowiem, że skorzystanie z prawa do odliczenia nie obejmuje VAT, który jest należny wyłącznie z tego względu, iż został wykazany na fakturze. Jedyną możliwością dla nabywcy jest wówczas domaganie się zwrotu podatku nienależnie zapłaconego podmiotowi gospodarczemu, który wystawił błędną fakturę, zgodnie z prawem krajowym.

Natomiast w celu zabezpieczenia się przed potencjalnymi negatywnymi skutkami takich zdarzeń, konieczna jest dokładna analiza każdej transakcji łańcuchowej.