Stanowisko Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w sprawie możliwości ryczałtowego wyliczenia odszkodowania za bezprawne korzystanie z utworu na gruncie prawa polskiego w zakresie zgodności z przepisami UE

17 października 2017
Stanowisko Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w sprawie możliwości ryczałtowego wyliczenia odszkodowania za bezprawne korzystanie z utworu na gruncie prawa polskiego w zakresie zgodności z przepisami UE

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 22 czerwca 2017 r., sygn. akt: I ACa 54/17 wskazał, iż art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych tj.: „Uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu” jest zgodny z artykułem 13 dyrektywy 2004/48 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie egzekwowania prawa własności intelektualnej tj.:

„1. Państwa Członkowskie zapewniają, że na wniosek poszkodowanej strony właściwe organy sądowe nakazują naruszającemu, który świadomie lub mając rozsądne podstawy do posiadania takiej wiedzy zaangażował się w naruszającą działalność, wypłacenie podmiotowi uprawnionemu odszkodowań odpowiednich do rzeczywistego uszczerbku, jaki ten poniósł w wyniku naruszenia.

Ustanawiając wysokość odszkodowań, organy sądowe:

a) biorą pod uwagę wszystkie właściwe aspekty, także poniesione przez poszkodowaną stronę negatywne skutki gospodarcze z utraconymi zyskami włącznie, wszelkie nieuczciwe zyski uzyskane przez naruszającego oraz, we właściwych przypadkach, elementy inne niż czynniki ekonomiczne, w rodzaju np. uszczerbku moralnego, jaki naruszenie spowodowało dla właściciela praw;

lub

b) jako alternatywa dla lit. a) mogą one, we właściwych przypadkach, ustanowić odszkodowania ryczałtowe na podstawie elementów takich, jak przynajmniej suma opłat licencyjnych, honorariów autorskich lub opłat należnych w razie poproszenia przez naruszającego o zgodę na wykorzystywanie praw własności intelektualnej, o którą chodzi.

2. Jeśli naruszający zaangażował się w działanie naruszające bez swojej wiedzy lub nie mając rozsądnych podstaw do posiadania takiej wiedzy, Państwa Członkowskie mogą stanowić, że organy sądowe mogą zarządzać albo zwrot zysków, albo wypłacenie odszkodowań, zależnie od ustalenia.”

W uzasadnieniu wyroku podniesiono, iż zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 25 stycznia 2017 roku o sygnaturze akt  C367/15 art. 13 dyrektywy nie sprzeciwia się uregulowaniu zawartemu w prawie polskim zgodnie, z którym to uprawniony, którego prawo własności intelektualnej zostało naruszone może żądać od osoby, która to prawo naruszyła albo odszkodowania za poniesioną szkodę na zasadach ogólnych albo zapłaty sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne tytułem udzielenia zgody na korzystanie z danego utworu, bez wykazywania rzeczywistej szkody. Podkreślono również, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 23 czerwca 2015 roku o sygnaturze SK 32/14 uznał za rozwiązanie niezgodne z konstytucją jedynie stosowanie odszkodowanie w wysokości trzykrotności wynagrodzenia, nie negując tym samym ryczałtowego sposobu jego wyliczenia.

Zobacz również: