W 2013 r. weszła w życie nowelizacja prawa zamówień publicznych, na mocy której podwykonawcy (w szerokim tego słowa rozumieniu), którzy zawarli z wykonawcą zamówienia publicznego na roboty budowlane umowę o roboty budowlane, ale także umowę podwykonawczą, której przedmiotem były usługi lub dostawy, objęci zostali ochroną w postaci nałożenia na zamawiającego obowiązku badania ich rozliczenia przez wykonawcę i podwykonawców, ale także nałożenia na zamawiającego obowiązku zapłaty – po spełnieniu ustawowych warunków wynikających z art. 143b – 143c prawa zamówień publicznych.

Jakkolwiek dokonana nowelizacja budziła i wciąż budzi wiele kontrowersji, z uwagi na jej niedopracowanie, to cel jej wprowadzenia był zasadniczo słuszny. Na tle stosowania zwłaszcza art. 143c prawa zamówień publicznych pojawiła się rozbieżność zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie, związana z charakterem przepisu art. 143c ust. 1 prawa zamówień publicznych: czy może on stanowić źródło roszczenia podwykonawcy (dostawcy/usługodawcy) o zapłatę kierowanego przeciwko zamawiającemu.

Wyrokiem z dnia 20 września 2018 r. w sprawie sygn. akt IV CSK 457/17 Sąd Najwyższy wskazał, że obowiązek bezpośredniej zapłaty przewidziany w art. 143 c ust. 1 p.z.p. po stronie zamawiającego uznać należy za źródło roszczenia podwykonawcy (dalszego podwykonawcy). (…) Przyjęcie, że wprawdzie zamawiający ma w okolicznościach wyznaczonych w art. 143 c ust. 1 p.z.p. obowiązek skorzystania ze swojej kompetencji, jednak obowiązek ten nie wiąże się z roszczeniem niezaspokojonego podwykonawcy (dalszego podwykonawcy) w stosunku do zamawiającego, w żaden sposób nie ułatwiłoby mu zaspokojenie wierzytelności o wynagrodzenie, skoro nadal pozostawałoby mu jedynie roszczenie do umownego kontrahenta.

Stanowczo sformułowany obowiązek dokonania zapłaty bezpośredniej, określenie przesłanek jego powstania, wskazanie na możliwość złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego (stanowiące uprawnienie dłużnika), a także zamieszczone w art. 143 c ust. 8 p.z.p. zastrzeżenie niezależności praw i obowiązków przewidzianych w tej ustawie i w art. 6471 k.c. (niezrozumiałe, gdyby – odmiennie niż w przepisie wskazanym jako konkurencyjny – podwykonawca/dalszy podwykonawca nie zyskiwał roszczenia wobec zamawiającego), uzasadnia stanowisko, że konstrukcja przyjęta w art. 143 c ust. 1 p.z.p. przewiduje obowiązek sprzężony z roszczeniem po stronie uprawnionego.